Ulica Biskupa Bardy w rodzinnym mieście 

15 listopada w Mszanie Dolnej odbędzie się uroczystość otwarcia drogi - łącznka pomiędzy ulicą Kolbego a Starowiejską, która otrzyma imię biskupa Franciszka Bardy, biskupa przemyskiego, urodzonego w Mszanie Dolnej. Uroczystości rozpoczną się o godz. 16.00. W programie jest powitanie gości, przecięcie wstęgi i przemówienia zaproszonych gości. Do udziału w uroczystości zapraszają Burmistrz Józef Kowalczyk i Przewodnicząca Rady Miasta Agnieszka Modrzejewska-Potaczek.

red. UM

fot. www.muzeumulmow.pl

Biskup Franciszek Barda

ur. 21 sierpnia 1880 w Mszanie Dolnej, zm. 13 listopada 1964 w Przemyślu

Biskup Franciszek Barda urodził się w Mszanie Dolnej, w powiecie limanowskim. Fakt ten został odnotowany w parafialnej księdze chrztów Mszany Dolnej (tom V), gdzie pod datą 21 Augustus 1880 znajduje się zapis informujący o narodzinach Franciscusa – syna Jacobusa i Victorii z domu Kotarba. Został ochrzczony na drugi dzień po urodzeniu przez ks. Józefa Jarzębińskiego. Był synem rolników, jego ojciec dodatkowo zajmował się kowalstwem.

W latach 1892-1900 uczęszczał, jako wychowanek małego seminarium duchownego do Gimnazjum im. Jana III Sobieskiego i Gimnazjum Św. Anny w Krakowie. Po maturze w 1900 r. wstąpił do Seminarium Duchownego i rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 1903 r. studiował na Gregorianum w Rzymie, studia zakończyły się uzyskaniem doktoratu z teologii w 1907r.

Święcenia kapłańskie otrzymał 26 lipca 1904 r. z rąk kardynała Jana Puzyny. Pracę duszpasterska jako wikary rozpoczął w parafii Św. Anny w Krakowie. W latach 1908-1918 był prefektem w Gimnazjum Św. Anny w Krakowie, pełniąc równocześnie w latach 1910-1914 funkcję prefekta i wicedyrektora Seminarium Duchownego. Pracował też na stanowisku profesora teologii moralnej w Seminarium Duchownym w Poznaniu w latach 1919-1922. Później został mianowany prefektem w Państwowym Gimnazjum Żeńskim w Krakowie. W 1925 r. otrzymał nominację na rektora Instytutu Polskiego w Rzymie – z tego stanowiska zrezygnował ze względów zdrowotnych. Po powrocie do kraju powtórnie podjął obowiązki prefekta w Gimnazjum Żeńskim w Krakowie.

W 1930 roku został rektorem Seminarium Duchownego w Krakowie, a rok później papież mianował go biskupem tytularnym medejskim i sufraganem przemyskim. Sakrę biskupią otrzymał 30 sierpnia 1931 r. w kościele katedralnym w Przemyślu z rąk bpa A. Nowaka. Po śmierci bpa A. Nowaka 5 kwietnia 1933 został wikariuszem kapitulnym, a 25 listopada 1933 r. był prekonizowany na urząd biskupa przemyskiego obrządku łacińskiego. Jego ingres do kościoła katedralnego w Przemyślu miał miejsce 21 stycznia.

Jako biskup przemyski posługiwał się herbem, w którym na tarczy o czerwonym tle znajdował się złoty monogram Chrystusa (greckie litery X oraz P), a słowa „Pax Christi” były dewizą. Na pieczęci osobistej z herbem i dewizą widniał na otoku jeszcze napis „FRANCISCUS BARDA EPISCOPUS PREMISLIENSIS LATINRUM”.

W 1936 r. zorganizował też diecezjalny kongres eucharystyczny, który uznano za jedno z jego największych osiągnięć.

Wybuch drugiej wojny światowej zastał go w Przemyślu. W czasie wojny ustawicznie prowadził działalność duszpasterską, m.in. celebrował liturgię pontyfikalną w kościele księży salezjanów na Zasaniu, udzielał święceń niższych i wyższych seminarzystom z seminarium w Brzozowie. W czasie wojny wydał też sześć listów pasterskich: o miłosierdziu chrześcijańskim, o znajomości prawd wiary, o cierpieniu, o modlitwie, o przykazaniu miłości i o pokucie. Oprócz listów pasterskich wydawał też okólniki „ściśle poufne” skierowane do kapłanów odnośnie zachowania się na wypadek wojny czy wobec groźby utraty życia.

Ponadto brał udział w konferencjach biskupów w Generalnej Guberni, które zwoływał kardynał Adam Sapieha w Krakowie (1940, 1941, 1943). Niebywałą odwagą wykazał się biskup, interweniując u władz niemieckich w sprawie Żydów-neofitów.

W związku ze wzmożoną działalnością band UPA w 1946 r. Franciszek Barda wystosował list do Ministra Obrony Narodowej o udzielenie pomocy mieszkańcom palonych i rabowanych wsi polskich w powiecie przemyskim, jarosławskim i sanockim przez Ukraińców. W latach 1949-1954 Biskup był inwigilowany przez bezpiekę, o czym świadczą materiały archiwów Instytutu Pamięci Narodowej – Oddział w Rzeszowie. W 1955 r. zorganizował synod, na którym skodyfikowano prawo diecezjalne.

Znany jest też fakt, że biskup Barda odwiedzał w latach 1955-1956 internowanego Prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego przebywającego w Komańczy (Bieszczady).

Po wojnie należał do Komisji Głównej Episkopatu Polski, gdzie był członkiem Komisji do Spraw Społecznych oraz Fundacji i Zakładów Opiekuńczych. Uczestniczył również w pierwszej części soboru watykańskiego II. Konsekrował także biskupów pomocniczych przemyskich np. Stanisława Jakiela (1957) i Bolesława Taborskiego (1964). Był współ konsekratorem podczas sakry biskupa pomocniczego krakowskiego Juliana Groblickiego (1960) i biskupa diecezjalnego tarnowskiego Jerzego Ablewicza.

W czasie swoich rządów erygował około 100 nowych parafii, których kościoły zostały założone głównie w opuszczonych cerkwiach grekokatolickich.

Obowiązki duchownego łączył z pracą społeczną, za którą w 1937 r. został odznaczony Krzyżem Komandorskim w Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, co zostało odnotowane w Gazecie Lwowskiej 24 grudnia 1937r.

Zmarł 13 listopada 1964 r. w Przemyślu, a 16 listopada został pochowany w podziemiach Katedry Przemyskiej z upamiętniającą tablicą jego pamięci.

Warto podkreślić, iż biskupem przemyskim był 30 lat.

Biografia opracowana na podstawie pracy doktorskiej ks. dr Szczepana Bemben
Materiał Komitetu Organizacyjnego śp. Biskupa Bardy